Adobe Illustrator nasıl bir programdır?

[Tuncer Özkan]

Adobe illustrator nasıl bir programdır?

Hiç kuşkusuz, A. Illustrator, grafik konusunda en eski programlardan biridir. Hem PC, hem Mac ortamında epeyce zamandır bilinen bir programdır.

Fakat gel gelelim, ülkemizde bilinmesine rağmen, bir zamanlar çok da fazla kullanıcısı olmayan bir program idi. Ta ki, Adobe cs serisini yaygınlaştırmaya kalkıştığı, hatta daha belirgin bir tarih verecek olursak, Freehand'i satın alıp onun idamına karar verdikten itibaren A.İ. yi sıçratmaya karar verdiği zamana kadar...

Bu zamana kadar, A.İ, ülkemizde program olarak değil, ama dosya çevirme formatı olarak yıllarca kullanıldı. Örneğin, bir programdan diğerine logo, çizim gibi parçalar aktarılırken, önce AI formatına çevirip diğer programda aynı formatta import edilerek kullanılırdı. Acrobat yaygınlaşınca, bunun yerini PDF aldı.

Freehand'in katlinden sonra ve (veya aynı anda) Adobe mühendisleri, Illustrator'ü geliştirmeye başlayarak CS serisi içinde bugünlere getirdiler.

Gelinen nokta, hiç de küçümsenecek bir nokta değil kanımca.

Özellikle, Mac kullanıcılarının ağırlıklı olarak Freehand kullandıklarını düşündüğünüzde, durum Macintosh açısından daha dramatik gelişti.
Yıllarca kadim çizim programı olarak Freehand'de çalışan Mac kullanıcıları, bu gelişme ile birlikte bir miktar sarsıldıkları söylenebilir. Basit ekran arayüzü, hızlı üretme modeli ve kendine özgü panel yapısı ile Freehand yıllarca Mac kullanıcılarının en büyük yardımcısı oldu. Her ne kadar efektler konusunda istenilen noktaya gelemediyse de, Freehand bu süreç içinde ciddi bir boşluğu doldurduğu söylenebilir.

Freehand'in geliştirilmeye son verilmesiyle birlikte, bir süre belirsizlik sürdü. Adobe'nin, Freehand'i belki bir süre sonra yeniden geliştirmeye başlayacağı umudu ile Mac kullanıcıları beklenti içine girdiler. Fakat Adobe kararlıydı. Üstelik Freehand'in kod yapısı, Macromedia'nın diğer ürünleri gibi yeniden yazılmaya elverişli değildi.

CS serisi ile Adobe ciddi bir çıkış yaptı. Hem kullanıcıları, hem de pazarı kökünden salladı.

Fakat Mac cephesinde Freehand'in yerine Illustrator'u yerleştirmek o kadar basit olmadı. Basit ve kullanışlı Freehand'in karşısında Illustrator; oldukça karmaşık, detaylı ve parçalı bir panel yapısı ile devasa kullanıcı kitlesi karşısında pek fazla puan toplayamadı. Mac kullanan grafikerler, ısrarla Freehand'i kullanmaya devam ettiler.

Dönüşüm sancılıydı.

Hatta bazı kişiler, Freehand'in yerine Indesign üzerinde kendilerini geliştirmeye yöneldiler. CS serisinin ilk Illustrator'ünde, maalesef yalnızca tek sayfa desteği vardı. Kullanıcılara bu durum oldukça itici geldi. Adobe aklı sıra Illustrator'ü tek sayfa olarak üretecek, çok sayfalı projeler için insanları Indesign'a zorlayacaktı.

Kazın ayağı öyle çıkmadı.

Tek sayfa zorlaması geri tepti.
İnsanlar ısrarla Freehand'i kullanmaya devam ettiler.

Neyseki Adobe durumun vehametini görünce Illustrator'ü çok sayfalı modele geçirdiler. Gerçi Freehand'de bile çok sayfa desteği olmasına rağmen çalışma anında sık sık kırılmalara sebep verdiği bilinen bir gerçekti.

Illustrator'un 100 sayfaya kadar çoklu sayfa desteği, kullanıcıları yavaş yavaş Illustrator'a yöneltti.

Ama yine de Illustrator, ekran yapısı (interface), pekçok kullanıcıya hâlâ itici gelmekte. Hernekadar, çalışma alanını kapatan paneller birtakım yöntemlerle gizlense veya daraltılsa bile, Freehand'deki sağ taraftaki sabit (neredeyse sabit!) panel yapısını aramamak elde değil.

Buradaki tek avuntu, Illustrator'ün grafik arayüzü; İndesign, Photoshop gibi sık kullanılan programlar ile neredeyse birebir olması denilebilir. Hatta her üç program açıkken, programlar arası geçiş yapıldığında bazen insan hep aynı programdaymış gibi gelebiliyor.

Öte yandan Adobe, araç yapısı uyumluluğu ile de övünmeye çalışıyor.

Fakat hemen aklıma gelmişken, Photoshop'taki "rubber band" kavramı maalesef Illustrator'de yok! Oysa Freehand'de bu özellik oldukça verimliydi. Özellikle bir çizim yaparken, oluşturulan Bezier eğrileri oldukça başarılı idi. Illustrator'de de tabiiki Bezier eğrileri var. Fakat insanın, çizginin bağlantısını, kalemin ucunda görememesi bence ciddi bir fiyasko!

Oysa bu, Photoshop'ta var. Illustrator'da niye yok?

Her ne kadar bu durum maalesef Indesign için de geçerli. Ama gerektiğinde Indesign'da bu o kadar can acıtmayabilir. Nitekim aynı sorun QuarkXPress'de var.

Peki Adobe'nin uyumlu araç yapısı iddiası nerede kaldı?

Herşeye rağmen, yani Freehand'ın ölüsünün bile işyapmasına rağmen Illustrator; genel bir skala oluşturulmak istense, düzey olarak daha ileride olduğu söylenebilir. Bir grafik çizim programından beklenmeyecek 3D özellikleri, baskıda asla sorun çıkarmayan efektleri, kullanışlı layer yapısı ve daha pek çok sayabileceğimiz ciddi avantajları yüzünden bence freehand'den iç rahatlığıyla Illustrator'e geçiş yapılabilir.

Özellikle Mac kullanıcıları için bu kaçınılmazdır.

Peki Pc kullanıcıları açısından durum nedir?

Herkesin bildiği gibi, Freehand Pc'de de kullanılmaktadır. Hatta arşivlerini tamamen Frehand üzerine kuran atölyeler ve ajanslar da az değildir. Ama platform Pc olunca, asıl program Coreldraw'dır.
Corel Draw, rakibi Freehand olmasına rağmen yıllarca pc kullanıcılarının gözdesi oldu. Corel Draw, Mac için de bazı versiyonlar geliştirilse de, kod yapısı Pc de daha verimli idi. Ve sonraları Mac versiyonları tamamen bırakıldı.

Peki Illustrator'ün cs 5 ile yaptığı sıçrama Corel Draw'ı nasıl etkiledi?

Bu soruyu ben yanıtlayacaksam, Corel Draw'ı iyi bilen biri olarak, Corel Draw'ı epeyce sarstığını söyleyebilirim. Her ne kadar artistik yazılar konusunda hâlâ çok ciddi düzey farkını ortaya koysa bile, genel klasmanda Illustrator'un pek de küçümsenemeyeceğini söyleyebilirim. Bu haliyle bile pekçok Pc kullanıcısının Illustrator'u tercih etmeye başladığını gözlemlemekteyim.

Ben hâlâ çizimlerimde Corel Draw kullanıyorum. Ama Illustrator'un de yabana atılmayacak oldukça başarılı yönleri var. Çoklu sayfa desteğinde bütün sayfaları aynı anda (gerekirse üst üste bile bindirilerek) çalışabilme, bu sayfalar arasında sürükleyerek nesne taşıyabilme, sayfayı bir nesne gibi büyütüp küçültebilme (FH'deki gibi), nesneleri aralarına uzaklık tanımlayarak distrube (dağıtım) edebilme vs. özellikleri oldukça verimli.
Ama Corel Draw'ın sezgisel arayüzü, yazıları konvert etmeden harf harf çalışabilme(kerning), hızlı ve görerek yapılan espas (tracking) ve satır aralığı işlevi, desktop layeri, V.Basic desteği vs. pek çok özelliği öyle kolay kolay aşılabilecek türden değil.

Ama şu bir gerçek ki, Corel mühendislerinin karşısında artık oldukça ciddi bir rakibi var. Bu yüzden, eminim daha çok çalışacaklardır...

İleride, Illustrator, Freehand ve Corel Draw aralarındaki farkları üstünlük ve yetersizlikleri tablolar halinde sizlerin de katkılarıyla aktarmak istiyorum. Ayrıca işlevleri de, farklı isimlendirmeleri de yine tablolar halinde vermek istiyorum.


Başarılı ve bol kazançlı günler dileğiyle.
Tuncer ÖZKAN

 

[Ömer YILDIZ]

Elinize sağlık Tuncer bey, "illustratör nasıl bir programdır?" sorusuna, örneklerle güzel bir cevap hazırlamışsınız. Makale için teşekkürler.

Konu sabitlendi.

 

[GürhanErkal]

Tuncer beyin bu yazısı da gerçekten çok güzel ve faydalı.

Ama benim hiç anlamadığım bir konu var. Teknoloji değişiyor ve değişime ayak uyduruyoruz. Altı üstü HDD'de 32 mb'lik bir alan kaplayan güncel hiç bir şeyi desteklemeyen desteklemesi de mümkün olmayan 10 yıllık bir yazılımın ardından neden bu kadar feryat edilir anlamak güç. Altı üstü bir ay kasacaksın 2 programıda bir arada götürceksin tamam öğrendim dediğin anda da bir daha hiç Fh'ye dokunmayacaksın. Abartmıyorum 15 gün ile 2 ay arası sürecek bir şey sadece. Sanki evladını kaybetmiş gibi neden bu konu abartılıyor yeni bir şey öğrenmeye tavır alınıyor anlamıyorum. Ben de FH ile başladım. Bir kaç yıl sonra çok sayfalı işlerde ID'nin başarısını görünce hemen, ID'ye. Vektör çizimlerdeki katkısını görüncede hemen Ai'ye atladım bu olay böyledir. Eğer yarın X diye bir program çıkar da bu işleri daha iyi yaparsa yine hemen ona geçerim.

Yani diyorum 32 mblik, hiç bir güncellemesi olmayan, yetersiz, efektler yönünden sorunlu bir yazılımcık Freehand. Tamam zamanında iyiydi pratikti ama kabul edin herşey alışkanlıktan ibaret.

Allah korusun 3D ile uğraşıyor olsanız işyeri sebebiyle program değiştirseniz nolacak çok merak ediyorum. Stüdyo maxin heralde bir tek menüsünde Freehandin toplam komutu derecesinde komut vardır. Adamlar bu dev gibi yazılımları bırakıp diğerine daha iyi olmak için geçiyor sorun etmiyor.

Sevgili Freehand kullanıcıları nostalji zevkinizi anlıyabiliyoruz bize hala 10 yıllık teknolijiyi unutturmama gayretinizden dolayı teşekkür ediyoruz.

 

[Tuncer Özkan]

Merhaba,

Gürhan Bey, Freehand ile ilgili söylediklerinize aynen katılıyorum.
Grafiker, aynı zamanda pratik bir zekaya da sahip olmalıdır. Hızlı hareket etmeli, hızlı karar verebilmelidir. Öyle ya da böyle, grafikerlik zamana karşı yürütülen bir iştir.

Program seçerken de hızlı hareket etmeli, grafiker bu programı hızla öğrenmelidir.

Aslında grafikerliği serbest bir çalışma şekli veya freelance olarak düşündüğünüzde bu söylediklerimiz aynen geçerlidir. Grafiker, en iyi kullanabildiği, en esnek, en gelişmiş program ile çalışmalıdır. Bu, onun hızla sonuç almasının en büyük gerekçesidir.

Fakat, kurumsal bir ortamı gözönüne aldığınızda, işler bu kadar devrimci bir süreç oluşturmayabilir. Siz, kişi olarak oldukça hızlı hareket etmenize, radikal kararlar almanıza rağmen, eğer bir kurumda çalışıyorsanız, ister istemez kurumun kuralları, kararları çerçevesinde hareket etmek zorunda kalabilirsiniz. Üstelik çalıştığınız kurum, yönetim yapısı olarak da gelişme dinamiğinin gerisinde kalabilir. Bu durumda sizin ya bu deveyi gütmek, ya da... kararına zorlanabilirsiniz.

Durum, yalnızca çalıştığınız kurumun konservatif (tutucu) olması ile ilgili değildir. Böyle bir durumu zorlu ikna yöntemleri ile aşmak da mümkündür.

Fakat eğer çalıştığınız kurum, bütün arşivi ile, üretim şekli veya tasarım eğilimleri ile, özellikle de yıllarca Freehand ile belli bir çalışma modeli hatta kültürü oluşturmuşsa o zaman durum ciddidir. Özellikle arşivi, hele hele sık sık arşivden çalışmalar güncelleniyorsa, öyle 10-15 günde veya birkaç ay içinde program değiştirmek pek pratik olmayabilir. Bunun nasıl bir sıkıntı olduğunu kumaş desenleri çalışanlar iyi bilirler. Çoğu zaman, çalıştığınız programın bütün sıkıntılarına rağmen, komşu atölyede güle oynaya tasarım yaptıkları halde siz, sırf arşivin sürekliliği yüzünden FH ye talim etmek zorunda kalabilirsiniz!.

Özellikle, önceki yazımda belirttiğim gibi Macintosh ortamında durum daha da acıklı olabilir. Çünkü FH, yıllardır neredeyse tek vektörel programdı. AI, çok eski olmasına rağmen, Mac kullanıcıları, ancak yeni yeni (üç dört yıldır) ciddi ciddi FH'den sıyrılıp AI'ye geçmeye başladılar.

Böylesine ve üstelik işletim sistemi bazında bile bu kadar kökleşmiş bir yapıdan vazgeçmek öyle kolay olmuyor. Buna bir de kurumsal direnişleri katarsanız, devrim, öyle kolay yapılmıyor maalesef!..

Yazınız için teşekkür ederim.

Tuncer ÖZKAN

 

[GürhanErkal]

@Tuncer Özkan

Haklısınız Tuncer bey ama arşiv konusunda aynı şekilde düşünmüyorum. Çünkü İllustrator ve Id bağlamında düşünürsek zaten Fh dosyaları sorunsuz (Çoğunlukla sorunsuz) bir şekilde açılıp editlenebiliyor. Kaldıki gelişmiş batch işlemleri (Bridge ve ai üstünden) sayesinde eğer dosyalar ortak bir medyada ise hepsini çok kısa süre de uygun bir şekilde ai yapabiliriz. Ve Fh dosyaları, illustratorde zaten açıldığı için bu sisteme ihtiyacımız bile olmayabilir.

Bu doğru anlatıldığı takdirde 2003'de defteri dürülmesi gereken bir yazılımdan ebediyyen kurtuluruz diye düşünüyorum.

Ha tek bir konu var "lisans". Gerçekten düzene nizama uyan bir firma benim lisanslı bir şekilde adobe vb geçme imkanım yok bu antika ile devam etmek zorundayım diyorsa ona da saygı duymak lazım.

 

[setgrafik]

Dostum çünki illustratorun mantıksız bi işleyiş tarzı var sağ kulağını göstermek sol elini kullanıyorsun. bir objeyi seçtiğin zaman ekranın her tarafında seçili obje görmek bana pek mantıklı gelmemişti. freehand programının bir iki eksiği vardı şu an onlar mevcut olsa idi illustrator cs 100 de çıkarsa 3 sınıf programdı ilk olarak cmyk tifleri veya eps'leri görüntü olarak ayrlanması idi ikincisi psd imporlayıp coreldeki gibi ungrup yapıp objeleri istediğin gibi küçültüp büyütüp yerlerini değiştirme gibi artıları olsaydı bir grafikerin istediği her şey mevcut olacaktı. son olarak yine illustratorun corel den çalıntı yaptığını gördüm objelerin üzerinde değişiklik yapmak için bir buton bittikten sonra bir buton koymuş hatırladığım kadar velasıl işleyiş tarzı freehand kullanıcıları için çorba gibi yukarıda saydığım freehand artıları olsa idi ve illustrator kullanıcıları freehanda geçtiklerinde hayır dua ediyor olcaktılar. bu eleştiri şahsa veya şahıslara değil adobenin aptal programına karşıdır. Hepinize saygılar.

 

[PanterA]

Çok faydalı bir paylaşım olmuş, emeğinize sağlık