Tuncer Özkan
Yazar
- Kayıt
- 3 Ağustos 2009
- Mesaj
- 604
- Tepki
- 74
Öncelikle, bu yazının konusu Corel Draw programına cila çekmek veya başka bir programı küçümsemek değildir.
Maalesef sağda solda birtakım ortamlarda "Corel Draw programını sadece matbaacılar, tabelacılar kullanırlar" yanlışlığını vurgulamak içindir. Pekâlâ büyük bir reklam ajansı da tasarımlarını Corel Draw'de üretebilir, hatta üretenlerin var olduğunu da biliyorum.
Peki o zaman:
Corel Draw nasıl bir programdır?
diye soralım.
Araçlar, yani kalemler, fırçalar, boyalar, kağıtlar.... Grafikerlerin silahlarıdır. En büyük yardımcılarıdır onlar.
Eğer bunu bir savaş olarak görüyorsak, yani ana konumuz olarak grafik tasarımı ele alıyorsak ve bu tasarımı da genel olarak reklam grafiği olarak görüyorsak.. Rekabeti de görüyor olacağız demektir.
Tasarımda rekabet var mıdır?
Elbette vardır. Hele hele odaklanmamızı reklam ile daraltacak olursak, oldukça da sert bir rekabetten söz edebiliriz. Büyük ajanslarda, toplantılarda yaratıcı dimağların rekabet ettirilmesi gerekir.
Patronlar böyle şeylere bayılırlar.
Literatürde de bu, "beyin fırtınası" diye cilalı bir adla anılır. Bana kalırsa buna koçları kafa kafaya tokuşturmaktan farkı yoktur. Oldukça yoğun böyle bir toplantıdan çıktığınızda sanki içiniz boşalmış gibidir; yorgun, bitkin...
Niye böyle başladık ki bu yazıya?
Konumuz Corel Draw'dı oysa.
Şunu diyorduk; grafikerin araçları meselesi.
Her ne kadar tasarımın kafada başladığı, basit kağıt-kalem ile temel çizimlerin oluşturulsa da, eninde sonunda bilgisayarın başına oturmalıyız. O zaman işte "hangi program?" sorunsalı ile karşı karşıyasınızdır.
Herşeyden önce, çalışma programlarımızı katagorize edecek olursak, bunlar vektörel, piksel ve sayfa tasarımı olarak genel bir tablo oluşturulabilir. Herbiri konu için oldukça gelişmiş ve hâlâ geliştirilmekte olan programlar vardır. Fakat gelinen nokta, bu programların epeyce iç içe geçtiği yönünde. Örneğin Adobe Illustrator içinde Adobe Photoshop filtrelerinin olabildiğini ve yine Photoshop efektlerinin hem A. Illustrator içinde, hem de bir sayfa tasarımı programı olan Adobe Indesign içinde yeralabildiğini görebiliyoruz.
Demek ki, sözünü ettiğimiz katagorizasyonun, öyle çok keskin çizgiler içermediğini söyleyebiliriz rahatlıkla.
Öte yandan, grafiker için temel olarak iki markanın rekabet ettiğini söyleyebiliriz.
Bunların biri Adobe firması, diğeri de Corel firmasıdır.
Oldukça güçlü bir yapıya sahip olan Adobe karşısında Corel'in hâlâ rekabet ediyor olabilmesi şaşırtıcı gelse de çoğu ilgiliye göre bunun bir Adobe pazarlama stratejisinin üstünlüğü olarak görülebilmekte. Ama siz siz olun, sakın Adobe ürünlerini küçümsemeyin.
Tekrar konuya dönecek olursak, bu yazımızda, Corel firmasının yalnızca "Corel Draw" ürününe projeksiyon yapacağız. Bu yüzden genel karşılaştırmalarımızı A. Illustrator üzerinden yapacağım.
Corel Draw yani kısaca CD, sektörümüzde matbaacıların, tabelacıların... kullandığı bir program olarak geçer.
Maalesef bu çok yanlış bir yaklaşımdır.
Çünkü CD grafik tasarım konusunda son derece yetkin programdır ve özellikle tipografiye meraklı grafikerlerin taleplerini fazlasıyla karşılar!
Toplamda espas ilişkisi olarak bahsedebileceğimiz kerning ve tracking ilişkileri CD ile mükemmel olarak yapılır. Örnek verecek olursak bir artistik yazı içinde bir harfi convert etmeden herhangi bir harfe açı verebilme yeteneği sadece CD'de vardır. Kerning yapabilmek için bir harf çiftini seçmeniz gerekmez. Çünkü CD bir yazı içindeki bütün karakterleri tanımlayan kontrol noktaları sunar. Üstelik bunu yaparken ilgili ve detaylı bir panelleri olmasına rağmen paneli açmadan doğrudan yazı üzerinde işlevi yerine getirir.
İnanmayacaksınız, ama tipografiye meraklı, ya da bütün projelerinde harflerle oynayan grafikerler için yazıyı convert etmeden yani geri dönüş kapısı açık tutulabilecek şekilde çalışma yeteneği bile CD'yi tercih etmek için ciddi bir gerekçedir.
Eh, yazı kullanılmayan reklam tasarımlarının çok az olduğu düşünüldüğünde bu durum daha iyi anlaşılacaktır.
Lafın arasında panelden sözettim.
Gerçekten de CD içinde, oldukça detaylı paneller vardır. Hatta, örneğin, A. Illustrator için çok önemli olan "reference point" kavramının CD içinde de yeraldığını üstelik artıları ile bütün CD'de çalışan grafikerler bilirler.
Dediğim gibi CD içinde çok detaylı paneller vardır. Ama çoğu zaman bir proje için neredeyse hiç panel açmadan tamamlanabilir. A. Illustrator için panellerle çalışmak bir kaos gibidir. Buradan Illustrator programının yeteneğini eleştirmiyorum. Ama yetenekler o kadar çok panele dağıtılmış ki, grafiker zamanının önemli bir kısmını panel açıp kapayarak, panel organizasyonu yaparak ve sık sık drop alanı düzenleyerek harcarlar.
Oysa CD, sezgisel arayüzü ile grafikerin kafasını dağıtmadan çalışır. Bu haliyle oldukça üretkendir. Grafiker tasarımdan kopmaz. Bunalıp sık sık çay içmeye gitmez...
CD, yetenekleri kısıtlı bir program mıdır?
Evet diyebilmek için karşılaştırmayı, yetenekleri gelişmiş olarak varsayılan Illustrator için yapacak olursanız kesinlikle CD'yi tam olarak bilmiyorsunuz demektir.
Ama Illustrator'deki 3D yeteneği CD'ye beş çeker diyorsanız bunda kesinlikle haklısınız. Ama bunu çalıştırırken eğer 3 veya dört 3D objesinden sonra bilgisayarınızın performansının nasıl dip yaptığını da görürsünüz! Ayrıca bunun için çok güçlü bir ekran kartı yatırımı da yapmanız gerekir. Bu kadar sorundan sonra 3D çalışmak için neden bir 3D, örneğin Max veya benzeri bir programda çalışmıyorum diye kendinize sormaya başlayacaksınız. Çünkü bu programlarda gerçek bir isometriden bahsedersiniz. Illustrator'deki bu biraz nefs köreltmek gibi birşey.
Ayrıca CD'de, Illustratordeki render kadar iyi olmasa da (performans sorunlarına rağmen) gayet güzel 3D nesneleri yapılabilir. En son yaptığım ve yaklaşık 3bin adet 3D nesnesini içeren 160 sayfalı bir kataloğu tek bir döküman olarak Illustrator'de yapmak gerektiğini düşünmek bile insanı dehşete düşürür.
Çünkü Illustrator'de 100 sayfadan fazla sayfa da açamazsınız!
CD tek bir dökümanda 999 sayfa açabilir.
Ama Illustrator'de yaptığım çizimleri Adobe Indesign'da yerleştirerek binlerce sayfa oluşturabilirim dediğinizi duyar gibi oldum. Gerçekten de haklısınız.
Ama Adobe size bir program daha satarak Illustrator'un kısıtlı sayfa yapısı yüzünden biraz daha para kazandı...
Yine Illustrator açısından 100 sayfa desteğine sevinilebilir, zira bir iki versiyon önce bu tek (rakamla 1) adet idi.
Fakat, Ilustrator'de bütün sayfalara aynı ekranda ulaşılır. Sayfalar yan yana, üst üste, hatta sayfalar arasındaki boşlukları bile parametre girerek düzenleyebilirsiniz. Bir kurumsal kimlik çalışması yaparken bu çok kullanışlı bir şeydir.
Ne derler, "yiğidi öldür ama hakkını yeme"...
Tam da bu durum için söylenmiş birşey. Illustrator'un bu yeteneği, Freehand'den gelen alışkanlıkları tam olarak karşılıyor.
Oysa CD içinde böyle bir yetenek yok!
CD en fazla iki sayfayı yanyana gösterebilir. Bunu da ancak sayfa ayarlarından "facing page" gibi bir komut idi. Şu an bilgisayarımda CD yüklü olmadığı için bakamıyorum. Ama galiba böyle bir komut idi.
Fakat, CD'da sayfanın dışında kalan kısım "desktop" diye ayrı bir layer olarak görülür. Copy-past yapmadan çoğalttığınız nesne bu layerda bütün sayfalarda görünür. Böylece sayfalar arasındaki nesne alışverişini Copy-past yapmadan gerçekleştirilebilinir.
Ayrıca CD de layerlar, guide'lar, aynı panelde gelir. Hatta master page(ler) de aynı panelde yer alır.
Master page mi dediniz? Illustrator'de böyle birşey var mıydı?
Duyamadım. Gelişmiş bir vektörel, üstelik multi-page desteği olan bir programda nasıl master page olamaz?
Olamaz, çünkü Adobe bunun için size ayrıca Indesign programını satacak.
Gelelim nesne yapısına.
Şimdi burada biraz duralım. Illustrator'e bu kadar çamur attıktan sonra biraz soluklanalım.
Çünkü Illustrator'un oldukça gelişmiş bir nesne yapısı vardır.
Örneğin, Illustrator'de bir çizim nesnesine bir (rakam ile 1)'den fazla kontur (stroke) atayabilirsiniz. Bunun sınırı da yok gibi. Daha doğrusu test etmedim, ama oldukça doyurucu.
Ayrıca yine birden fazla dolgu (fill) atayabilirsiniz.
Ne yazık ki, CD'de bir nesneye birden fazla kontür ve dolgu ekleyemezsiniz.
Başınızı önünüze eğdiniz.
Gerçekten de, Illustrator'u CD ile karşılaştırdığınızda bu halin Illustrator için göz kamaştırıcı bir özelliğini söyleyebilirim. Ama bu durum CD'de artı tuşuna basarak üst üste nesne üreterek karşılanabilir.
Öte yandan, Illustrator'de kontur; nesnenin dışına, içine veya çizgi ortasına taşınabilir. Bunun için nesneyi büyütmek veya küçültmeniz gerekmez. Ama bunu yazı nesnelerinde yapamazsınız. Yazılarda sadece nesnenin kenar çizgisi üzerine kontur koyabilirsiniz. Yazıya bunu uygulayabilmeniz için yazıyı konvert etmek zorundasınız. Konvert edilmiş bir yazı ise maalesef tashih edilemez. Örneğin espas ilişkileri düzenlenmiş bir yazı için ciddi bir sorundur bu. Yazıyı yeniden yazıp espaslayıp konvert edip tekrar kontur ilişkisi düzenlemelisiniz. Üstelik yazıya kontür verdikten sonra dolgu ve kontur yerlerini değiştiremezsiniz. Illustrator buna izin vermez. Ancak konvert ettikten sonra bunu yapabilirsiniz. Bir tashih (düzeltme) ihtiyacı olduğunda tekrar başa dönmek zorundasınız.
CD'de konturu nesnenin dışına veya içine alamazsınız. CD'nin böyle bir yeteneği yok. Ama CD, yazıları konvert etmeden kontur ve dolgu yapısını değiştirmenize izin verir. Böylece tashih ihtiyacında yazıyı konvertlemeden geriye dönüş kapısı açıktır.
CD'de bir yazı veya bir nesne çizdiğiniz zaman bu nesne ile ilgili detay, menünün altındaki properties bandında yer alır. Burada nesne ile ilgili hemen hemen bütün bilgiler yer alır. Üstelik bir yazı yazdığınız zaman, bunu elle büyütmek istediğiniz zaman herhangi bir araca ayrıca gitmenize gerek yoktur. Aynı anda iki işlev ekrandadır. Yani hem yazı imleci yanıp söner, hem de yazıya ait kontrol noktaları aktiftir. Yazıyı yaz, köşeden büyüt-küçült. Bunun sizi ne kadar hızlandırdığını göreceksiniz. Ya da properties panelinden rakam girerek açı gir.
Oysa Illustrator'da bir yazı yazdığınız zaman veya bir nesne çizdiğiniz zaman siyah ok aracına giderek büyütür, küçültürsünüz. Yazıya ilave yapmak için tekrar yazı aracına gitmeniz gerekir. Nesneye açı vermek için ise transform panelini açmalısınız veya sürekli açık durmalı.
Bu arada nesneye transform panelinden bir açı rakamı girdiniz. Az sonra açıyı değiştirmek istediniz, o da nesi?
Illustrator açıyı unutmuş!
Tekrar boşluğa tıklatıp, tekrar nesneyi seçiyorsunuz. Maalesef, açıyı hatırlamıyor.
Oysa Indesign hatırlıyor! Adobe mühendisleri arasında kutuplaşma var galiba...Program kodlarını paylaşmıyorlar.
CD'de böyle bir sorun yok tabii ki. Sadece açıda değil scew komutunda da hatırlar parametreleri.
Rakamları bir yere not almak veya aklınızda tutmak gibi bir derdiniz yoktur. Yoğun bir şekilde iş üreten bir grafiker için bu çok önemlidir.
Illustrator'da sayfa sınırlaması sadece sayfa sayısında değil ölçülerde de CD'ye göre sıkıntılıdır. En büyük sayfa ölçüsü, onun "drawable" alanı kadardır, bu da yanılmıyorsam 6x6 metredir.
Eh yani, kaçımız bu kadar büyük dosya üzerinde çalışıyoruz ki? diye soracaksınız tabii ki.
Ama konu bir bina giydirmek veya 10 metrelik bir TIR giydirmek ise, sorunu ortaya koyar. Ancak paftalı bir çalışma şekli ile sorun halledilebilir. Baskı yapıldığı zaman ise ekyerleri gibi sorunlar oluşturur.
Oysa CD'de sayfa boyutu 75metredir! Neredeyse futbol sahası..
Ha bunu basmak nasıl olacak? Örneğin bir binayı giydirirken hangi printer bunu basacak?
Tabii ki printer onu paftalayacak. Ama siz grafiker olarak tasarımı tek parça olarak ürettiniz. Üstelik CD, print yaparken mükemmel paftalama izleri oluşturur.
CD'nin rakibi programlarda, sayfaları montaj yapmak gibi bir yeteneği yoktur. Ancak siz montajı çok detaylı biliyorsanız, uzun ve zahmetli bir çalışma sonunda sayfaları önyüz arkayüz olarak montajlayabilirsiniz. Bunun ne kadar zahmetli bir iş olduğunu bilen bilir.
Oysa, pek çok CD grafikerinin bile CD'nin bu yeteneğinden bihaberdir. CD, neredeyse CTP makinelerinin çok pahalı montaj programları rekabet edecek durumdadır. Ama artık bütün büyük matbaalar, gönderdiğiniz pdf'leri montajlayarak basıyor diyeceksiniz. Evet, kesinlikle haklısınız. Ama bir hata olduğunda, örneğin bir dergi montajında git-gel, Ftp'ye yükle vs. angaryalar yüzünden işler gecikir.
Oysa CD, daha ctp'ye gitmeden size derginizi montajlı olarak verir. Hatta montajınızı komple Pdf haline getirir.
Ama dergiyi Indesign'de pdf yapıp gönderiyoruz diyeceksiniz. Evet, elinizin altında bir CD varsa, bu pdf'leri bozmadan, tif'e çevirmeden CD'de forma montajı yapabilirsiniz.
Daha ne diyeyim?
Dolgular, degradeler, desenler...
İlk bakışta, Illustrator'ın hazır desenleri göz doldurabilir. Mesela degrade kütüphanesi oldukça işe yarar. Fakat Photoshop'taki degrade çeşidi konusunda avucunuzu yalarsınız. Çünkü Illustrator'da sadece iki tip degrade vardır:
Lineer ve radial!
Demek ki, Adobe'de Photoshop mühendisleri de Illustrator mühendislerine kod koklatmıyorlar... Halbuki ve ne gariptir ki, Freehand'ın devamı gibi gelen Illustrator'de Freehand kadar bile degrade çeşidi yok. Hatta degrade konusunda CD'den bile daha iyiydi.
Bir zamanlar Freehand programında ve Macintosh ortamında çalışan grafikerlerin derin bir off ooof çektiklerini duyar gibiyim.
Oysa CD, en az on yıldır (belki de daha fazla bir zamandır) zengin degrade çeşitlerine sahiptir. Bir gökkuşağı çizmek için Illustrator'de mesh aracı ile kırk türlü takla atmak gerekirken CD'de bu sadece konik degrade ile anında çözülür. Üstelik renkleri istenildiği gibi editleyerek.
Yine çok kullanılan bir işlev: Align.
Illustrator'de hizalama işlevi, temel alınan (key object) nesneye göre yapılır. Diyelim ki birden fazla nesne seçili iken, herhangi birine hizalama yapmak istediğinizde o yöne doğru en sondaki veya en başta, en üstte ya da en alttaki nesne temel alınarak hizalanır. Yani kenarlardaki nesneleri baz alır. Ama bu grubun ortalarındaki bir nesne baz alınacak ise ona bir defa daha tıklanarak key object oluşturulur. Align komutu verildiğinde artık bu mavi kenarları ile nitelenen nesne önemlidir.
CD'de bu işlem çok pratiktir. Çünkü CD'de nesneleri seçim sırası çok önemlidir. CD, hizalama yaparken en son seçilen nesneyi baz alır. Ona göre hizalar. Eğer alan tarayarak çoklu bir seçim yaptıysanız, baz almanız gereken nesneyi shft ile seçimin dışında bırakıp tekrar shft tuşuna basılı olarak seçtiğinizde bunu son seçilen nesne olarak algılayarak hizalar. Aynı prosedür, distribution için de geçerlidir.
Illustrator'de hizalama, buna key object de dahil olmak üzere nesnelere veya sayfaya (artboard) göre yapar.
CD bunları zaten yapar, ama aynı zamanda hiç tanımlanmamış herhangi bir nokta, örneğin bir fotoğrafın içindeki bir noktaya göre de yapabilir! Bu yetenek yalnızca CD'de vardır.
Ama, Illustrator'de öyle bir özellik var ki, CD kullanıcılarının gıpta ettiğinden eminim.
Illustrator, distribution'ı (dağıtım) seçili nesneler arasına belli ölçü girerek de yapar. Matbaa işleri yapan veya detaylı katalog çalışmaları yapanlar için bu ne kadar önemlidir, bilen bilir.
Oysa CD'nin hâlâ böyle bir yeteneği yok!
Desenler için de, CD'nin ciddi yeteneklerinden söz edilebilir. Zaten, desen işlerinde çalışanların genellikle CD olmaktadır. Desen hücrelerinin (rapor) hazırlanması çok pratik ve tasarım açısından önemli üstünlükler sağlar. Hücre dizilişi, çapraz dizilişler, doğrudan hücre üzerinden tranformasyonlar vs.
Dokular konusunda da neredeyse rakipsizdir. Meşhur fraktal dokular ile milyonlarca çeşit yeni dokular oluşturulabilir, renkleri ile oynanabilir.
Diğer özellikler için ise maalesef biraz yoruldum. Gerisini bir başka yazımda aktarırım.
Hoşçakalın.
Tuncer ÖZKAN
Maalesef sağda solda birtakım ortamlarda "Corel Draw programını sadece matbaacılar, tabelacılar kullanırlar" yanlışlığını vurgulamak içindir. Pekâlâ büyük bir reklam ajansı da tasarımlarını Corel Draw'de üretebilir, hatta üretenlerin var olduğunu da biliyorum.
Peki o zaman:
Corel Draw nasıl bir programdır?
diye soralım.
Araçlar, yani kalemler, fırçalar, boyalar, kağıtlar.... Grafikerlerin silahlarıdır. En büyük yardımcılarıdır onlar.
Eğer bunu bir savaş olarak görüyorsak, yani ana konumuz olarak grafik tasarımı ele alıyorsak ve bu tasarımı da genel olarak reklam grafiği olarak görüyorsak.. Rekabeti de görüyor olacağız demektir.
Tasarımda rekabet var mıdır?
Elbette vardır. Hele hele odaklanmamızı reklam ile daraltacak olursak, oldukça da sert bir rekabetten söz edebiliriz. Büyük ajanslarda, toplantılarda yaratıcı dimağların rekabet ettirilmesi gerekir.
Patronlar böyle şeylere bayılırlar.
Literatürde de bu, "beyin fırtınası" diye cilalı bir adla anılır. Bana kalırsa buna koçları kafa kafaya tokuşturmaktan farkı yoktur. Oldukça yoğun böyle bir toplantıdan çıktığınızda sanki içiniz boşalmış gibidir; yorgun, bitkin...
Niye böyle başladık ki bu yazıya?
Konumuz Corel Draw'dı oysa.
Şunu diyorduk; grafikerin araçları meselesi.
Her ne kadar tasarımın kafada başladığı, basit kağıt-kalem ile temel çizimlerin oluşturulsa da, eninde sonunda bilgisayarın başına oturmalıyız. O zaman işte "hangi program?" sorunsalı ile karşı karşıyasınızdır.
Herşeyden önce, çalışma programlarımızı katagorize edecek olursak, bunlar vektörel, piksel ve sayfa tasarımı olarak genel bir tablo oluşturulabilir. Herbiri konu için oldukça gelişmiş ve hâlâ geliştirilmekte olan programlar vardır. Fakat gelinen nokta, bu programların epeyce iç içe geçtiği yönünde. Örneğin Adobe Illustrator içinde Adobe Photoshop filtrelerinin olabildiğini ve yine Photoshop efektlerinin hem A. Illustrator içinde, hem de bir sayfa tasarımı programı olan Adobe Indesign içinde yeralabildiğini görebiliyoruz.
Demek ki, sözünü ettiğimiz katagorizasyonun, öyle çok keskin çizgiler içermediğini söyleyebiliriz rahatlıkla.
Öte yandan, grafiker için temel olarak iki markanın rekabet ettiğini söyleyebiliriz.
Bunların biri Adobe firması, diğeri de Corel firmasıdır.
Oldukça güçlü bir yapıya sahip olan Adobe karşısında Corel'in hâlâ rekabet ediyor olabilmesi şaşırtıcı gelse de çoğu ilgiliye göre bunun bir Adobe pazarlama stratejisinin üstünlüğü olarak görülebilmekte. Ama siz siz olun, sakın Adobe ürünlerini küçümsemeyin.
Tekrar konuya dönecek olursak, bu yazımızda, Corel firmasının yalnızca "Corel Draw" ürününe projeksiyon yapacağız. Bu yüzden genel karşılaştırmalarımızı A. Illustrator üzerinden yapacağım.
Corel Draw yani kısaca CD, sektörümüzde matbaacıların, tabelacıların... kullandığı bir program olarak geçer.
Maalesef bu çok yanlış bir yaklaşımdır.
Çünkü CD grafik tasarım konusunda son derece yetkin programdır ve özellikle tipografiye meraklı grafikerlerin taleplerini fazlasıyla karşılar!
Toplamda espas ilişkisi olarak bahsedebileceğimiz kerning ve tracking ilişkileri CD ile mükemmel olarak yapılır. Örnek verecek olursak bir artistik yazı içinde bir harfi convert etmeden herhangi bir harfe açı verebilme yeteneği sadece CD'de vardır. Kerning yapabilmek için bir harf çiftini seçmeniz gerekmez. Çünkü CD bir yazı içindeki bütün karakterleri tanımlayan kontrol noktaları sunar. Üstelik bunu yaparken ilgili ve detaylı bir panelleri olmasına rağmen paneli açmadan doğrudan yazı üzerinde işlevi yerine getirir.
İnanmayacaksınız, ama tipografiye meraklı, ya da bütün projelerinde harflerle oynayan grafikerler için yazıyı convert etmeden yani geri dönüş kapısı açık tutulabilecek şekilde çalışma yeteneği bile CD'yi tercih etmek için ciddi bir gerekçedir.
Eh, yazı kullanılmayan reklam tasarımlarının çok az olduğu düşünüldüğünde bu durum daha iyi anlaşılacaktır.
Lafın arasında panelden sözettim.
Gerçekten de CD içinde, oldukça detaylı paneller vardır. Hatta, örneğin, A. Illustrator için çok önemli olan "reference point" kavramının CD içinde de yeraldığını üstelik artıları ile bütün CD'de çalışan grafikerler bilirler.
Dediğim gibi CD içinde çok detaylı paneller vardır. Ama çoğu zaman bir proje için neredeyse hiç panel açmadan tamamlanabilir. A. Illustrator için panellerle çalışmak bir kaos gibidir. Buradan Illustrator programının yeteneğini eleştirmiyorum. Ama yetenekler o kadar çok panele dağıtılmış ki, grafiker zamanının önemli bir kısmını panel açıp kapayarak, panel organizasyonu yaparak ve sık sık drop alanı düzenleyerek harcarlar.
Oysa CD, sezgisel arayüzü ile grafikerin kafasını dağıtmadan çalışır. Bu haliyle oldukça üretkendir. Grafiker tasarımdan kopmaz. Bunalıp sık sık çay içmeye gitmez...
CD, yetenekleri kısıtlı bir program mıdır?
Evet diyebilmek için karşılaştırmayı, yetenekleri gelişmiş olarak varsayılan Illustrator için yapacak olursanız kesinlikle CD'yi tam olarak bilmiyorsunuz demektir.
Ama Illustrator'deki 3D yeteneği CD'ye beş çeker diyorsanız bunda kesinlikle haklısınız. Ama bunu çalıştırırken eğer 3 veya dört 3D objesinden sonra bilgisayarınızın performansının nasıl dip yaptığını da görürsünüz! Ayrıca bunun için çok güçlü bir ekran kartı yatırımı da yapmanız gerekir. Bu kadar sorundan sonra 3D çalışmak için neden bir 3D, örneğin Max veya benzeri bir programda çalışmıyorum diye kendinize sormaya başlayacaksınız. Çünkü bu programlarda gerçek bir isometriden bahsedersiniz. Illustrator'deki bu biraz nefs köreltmek gibi birşey.
Ayrıca CD'de, Illustratordeki render kadar iyi olmasa da (performans sorunlarına rağmen) gayet güzel 3D nesneleri yapılabilir. En son yaptığım ve yaklaşık 3bin adet 3D nesnesini içeren 160 sayfalı bir kataloğu tek bir döküman olarak Illustrator'de yapmak gerektiğini düşünmek bile insanı dehşete düşürür.
Çünkü Illustrator'de 100 sayfadan fazla sayfa da açamazsınız!
CD tek bir dökümanda 999 sayfa açabilir.
Ama Illustrator'de yaptığım çizimleri Adobe Indesign'da yerleştirerek binlerce sayfa oluşturabilirim dediğinizi duyar gibi oldum. Gerçekten de haklısınız.
Ama Adobe size bir program daha satarak Illustrator'un kısıtlı sayfa yapısı yüzünden biraz daha para kazandı...
Yine Illustrator açısından 100 sayfa desteğine sevinilebilir, zira bir iki versiyon önce bu tek (rakamla 1) adet idi.
Fakat, Ilustrator'de bütün sayfalara aynı ekranda ulaşılır. Sayfalar yan yana, üst üste, hatta sayfalar arasındaki boşlukları bile parametre girerek düzenleyebilirsiniz. Bir kurumsal kimlik çalışması yaparken bu çok kullanışlı bir şeydir.
Ne derler, "yiğidi öldür ama hakkını yeme"...
Tam da bu durum için söylenmiş birşey. Illustrator'un bu yeteneği, Freehand'den gelen alışkanlıkları tam olarak karşılıyor.
Oysa CD içinde böyle bir yetenek yok!
CD en fazla iki sayfayı yanyana gösterebilir. Bunu da ancak sayfa ayarlarından "facing page" gibi bir komut idi. Şu an bilgisayarımda CD yüklü olmadığı için bakamıyorum. Ama galiba böyle bir komut idi.
Fakat, CD'da sayfanın dışında kalan kısım "desktop" diye ayrı bir layer olarak görülür. Copy-past yapmadan çoğalttığınız nesne bu layerda bütün sayfalarda görünür. Böylece sayfalar arasındaki nesne alışverişini Copy-past yapmadan gerçekleştirilebilinir.
Ayrıca CD de layerlar, guide'lar, aynı panelde gelir. Hatta master page(ler) de aynı panelde yer alır.
Master page mi dediniz? Illustrator'de böyle birşey var mıydı?
Duyamadım. Gelişmiş bir vektörel, üstelik multi-page desteği olan bir programda nasıl master page olamaz?
Olamaz, çünkü Adobe bunun için size ayrıca Indesign programını satacak.
Gelelim nesne yapısına.
Şimdi burada biraz duralım. Illustrator'e bu kadar çamur attıktan sonra biraz soluklanalım.
Çünkü Illustrator'un oldukça gelişmiş bir nesne yapısı vardır.
Örneğin, Illustrator'de bir çizim nesnesine bir (rakam ile 1)'den fazla kontur (stroke) atayabilirsiniz. Bunun sınırı da yok gibi. Daha doğrusu test etmedim, ama oldukça doyurucu.
Ayrıca yine birden fazla dolgu (fill) atayabilirsiniz.
Ne yazık ki, CD'de bir nesneye birden fazla kontür ve dolgu ekleyemezsiniz.
Başınızı önünüze eğdiniz.
Gerçekten de, Illustrator'u CD ile karşılaştırdığınızda bu halin Illustrator için göz kamaştırıcı bir özelliğini söyleyebilirim. Ama bu durum CD'de artı tuşuna basarak üst üste nesne üreterek karşılanabilir.
Öte yandan, Illustrator'de kontur; nesnenin dışına, içine veya çizgi ortasına taşınabilir. Bunun için nesneyi büyütmek veya küçültmeniz gerekmez. Ama bunu yazı nesnelerinde yapamazsınız. Yazılarda sadece nesnenin kenar çizgisi üzerine kontur koyabilirsiniz. Yazıya bunu uygulayabilmeniz için yazıyı konvert etmek zorundasınız. Konvert edilmiş bir yazı ise maalesef tashih edilemez. Örneğin espas ilişkileri düzenlenmiş bir yazı için ciddi bir sorundur bu. Yazıyı yeniden yazıp espaslayıp konvert edip tekrar kontur ilişkisi düzenlemelisiniz. Üstelik yazıya kontür verdikten sonra dolgu ve kontur yerlerini değiştiremezsiniz. Illustrator buna izin vermez. Ancak konvert ettikten sonra bunu yapabilirsiniz. Bir tashih (düzeltme) ihtiyacı olduğunda tekrar başa dönmek zorundasınız.
CD'de konturu nesnenin dışına veya içine alamazsınız. CD'nin böyle bir yeteneği yok. Ama CD, yazıları konvert etmeden kontur ve dolgu yapısını değiştirmenize izin verir. Böylece tashih ihtiyacında yazıyı konvertlemeden geriye dönüş kapısı açıktır.
CD'de bir yazı veya bir nesne çizdiğiniz zaman bu nesne ile ilgili detay, menünün altındaki properties bandında yer alır. Burada nesne ile ilgili hemen hemen bütün bilgiler yer alır. Üstelik bir yazı yazdığınız zaman, bunu elle büyütmek istediğiniz zaman herhangi bir araca ayrıca gitmenize gerek yoktur. Aynı anda iki işlev ekrandadır. Yani hem yazı imleci yanıp söner, hem de yazıya ait kontrol noktaları aktiftir. Yazıyı yaz, köşeden büyüt-küçült. Bunun sizi ne kadar hızlandırdığını göreceksiniz. Ya da properties panelinden rakam girerek açı gir.
Oysa Illustrator'da bir yazı yazdığınız zaman veya bir nesne çizdiğiniz zaman siyah ok aracına giderek büyütür, küçültürsünüz. Yazıya ilave yapmak için tekrar yazı aracına gitmeniz gerekir. Nesneye açı vermek için ise transform panelini açmalısınız veya sürekli açık durmalı.
Bu arada nesneye transform panelinden bir açı rakamı girdiniz. Az sonra açıyı değiştirmek istediniz, o da nesi?
Illustrator açıyı unutmuş!
Tekrar boşluğa tıklatıp, tekrar nesneyi seçiyorsunuz. Maalesef, açıyı hatırlamıyor.
Oysa Indesign hatırlıyor! Adobe mühendisleri arasında kutuplaşma var galiba...Program kodlarını paylaşmıyorlar.
CD'de böyle bir sorun yok tabii ki. Sadece açıda değil scew komutunda da hatırlar parametreleri.
Rakamları bir yere not almak veya aklınızda tutmak gibi bir derdiniz yoktur. Yoğun bir şekilde iş üreten bir grafiker için bu çok önemlidir.
Illustrator'da sayfa sınırlaması sadece sayfa sayısında değil ölçülerde de CD'ye göre sıkıntılıdır. En büyük sayfa ölçüsü, onun "drawable" alanı kadardır, bu da yanılmıyorsam 6x6 metredir.
Eh yani, kaçımız bu kadar büyük dosya üzerinde çalışıyoruz ki? diye soracaksınız tabii ki.
Ama konu bir bina giydirmek veya 10 metrelik bir TIR giydirmek ise, sorunu ortaya koyar. Ancak paftalı bir çalışma şekli ile sorun halledilebilir. Baskı yapıldığı zaman ise ekyerleri gibi sorunlar oluşturur.
Oysa CD'de sayfa boyutu 75metredir! Neredeyse futbol sahası..
Ha bunu basmak nasıl olacak? Örneğin bir binayı giydirirken hangi printer bunu basacak?
Tabii ki printer onu paftalayacak. Ama siz grafiker olarak tasarımı tek parça olarak ürettiniz. Üstelik CD, print yaparken mükemmel paftalama izleri oluşturur.
CD'nin rakibi programlarda, sayfaları montaj yapmak gibi bir yeteneği yoktur. Ancak siz montajı çok detaylı biliyorsanız, uzun ve zahmetli bir çalışma sonunda sayfaları önyüz arkayüz olarak montajlayabilirsiniz. Bunun ne kadar zahmetli bir iş olduğunu bilen bilir.
Oysa, pek çok CD grafikerinin bile CD'nin bu yeteneğinden bihaberdir. CD, neredeyse CTP makinelerinin çok pahalı montaj programları rekabet edecek durumdadır. Ama artık bütün büyük matbaalar, gönderdiğiniz pdf'leri montajlayarak basıyor diyeceksiniz. Evet, kesinlikle haklısınız. Ama bir hata olduğunda, örneğin bir dergi montajında git-gel, Ftp'ye yükle vs. angaryalar yüzünden işler gecikir.
Oysa CD, daha ctp'ye gitmeden size derginizi montajlı olarak verir. Hatta montajınızı komple Pdf haline getirir.
Ama dergiyi Indesign'de pdf yapıp gönderiyoruz diyeceksiniz. Evet, elinizin altında bir CD varsa, bu pdf'leri bozmadan, tif'e çevirmeden CD'de forma montajı yapabilirsiniz.
Daha ne diyeyim?
Dolgular, degradeler, desenler...
İlk bakışta, Illustrator'ın hazır desenleri göz doldurabilir. Mesela degrade kütüphanesi oldukça işe yarar. Fakat Photoshop'taki degrade çeşidi konusunda avucunuzu yalarsınız. Çünkü Illustrator'da sadece iki tip degrade vardır:
Lineer ve radial!
Demek ki, Adobe'de Photoshop mühendisleri de Illustrator mühendislerine kod koklatmıyorlar... Halbuki ve ne gariptir ki, Freehand'ın devamı gibi gelen Illustrator'de Freehand kadar bile degrade çeşidi yok. Hatta degrade konusunda CD'den bile daha iyiydi.
Bir zamanlar Freehand programında ve Macintosh ortamında çalışan grafikerlerin derin bir off ooof çektiklerini duyar gibiyim.
Oysa CD, en az on yıldır (belki de daha fazla bir zamandır) zengin degrade çeşitlerine sahiptir. Bir gökkuşağı çizmek için Illustrator'de mesh aracı ile kırk türlü takla atmak gerekirken CD'de bu sadece konik degrade ile anında çözülür. Üstelik renkleri istenildiği gibi editleyerek.
Yine çok kullanılan bir işlev: Align.
Illustrator'de hizalama işlevi, temel alınan (key object) nesneye göre yapılır. Diyelim ki birden fazla nesne seçili iken, herhangi birine hizalama yapmak istediğinizde o yöne doğru en sondaki veya en başta, en üstte ya da en alttaki nesne temel alınarak hizalanır. Yani kenarlardaki nesneleri baz alır. Ama bu grubun ortalarındaki bir nesne baz alınacak ise ona bir defa daha tıklanarak key object oluşturulur. Align komutu verildiğinde artık bu mavi kenarları ile nitelenen nesne önemlidir.
CD'de bu işlem çok pratiktir. Çünkü CD'de nesneleri seçim sırası çok önemlidir. CD, hizalama yaparken en son seçilen nesneyi baz alır. Ona göre hizalar. Eğer alan tarayarak çoklu bir seçim yaptıysanız, baz almanız gereken nesneyi shft ile seçimin dışında bırakıp tekrar shft tuşuna basılı olarak seçtiğinizde bunu son seçilen nesne olarak algılayarak hizalar. Aynı prosedür, distribution için de geçerlidir.
Illustrator'de hizalama, buna key object de dahil olmak üzere nesnelere veya sayfaya (artboard) göre yapar.
CD bunları zaten yapar, ama aynı zamanda hiç tanımlanmamış herhangi bir nokta, örneğin bir fotoğrafın içindeki bir noktaya göre de yapabilir! Bu yetenek yalnızca CD'de vardır.
Ama, Illustrator'de öyle bir özellik var ki, CD kullanıcılarının gıpta ettiğinden eminim.
Illustrator, distribution'ı (dağıtım) seçili nesneler arasına belli ölçü girerek de yapar. Matbaa işleri yapan veya detaylı katalog çalışmaları yapanlar için bu ne kadar önemlidir, bilen bilir.
Oysa CD'nin hâlâ böyle bir yeteneği yok!
Desenler için de, CD'nin ciddi yeteneklerinden söz edilebilir. Zaten, desen işlerinde çalışanların genellikle CD olmaktadır. Desen hücrelerinin (rapor) hazırlanması çok pratik ve tasarım açısından önemli üstünlükler sağlar. Hücre dizilişi, çapraz dizilişler, doğrudan hücre üzerinden tranformasyonlar vs.
Dokular konusunda da neredeyse rakipsizdir. Meşhur fraktal dokular ile milyonlarca çeşit yeni dokular oluşturulabilir, renkleri ile oynanabilir.
Diğer özellikler için ise maalesef biraz yoruldum. Gerisini bir başka yazımda aktarırım.
Hoşçakalın.
Tuncer ÖZKAN
