merhaba,
Şu bir gerçek ki, bazı kişiler, bilmedikleri konularda böylesine yanlışlıklar yaparak, internet ortamında gençleri son derece yanlış yönlere sürüklemektedirler.
Aslında bu konudaki yapılan yanlışlıkları mutlaka birileri görür ve uyarır diye düşünmüştüm. Öyle her yanlış yazılana da yanıt vermediğimi, beni sürekli takip edenler bilirler. Hatta bazen tartışmaları, söyleyecek pek çok sözüm olduğu halde yarıda bıraktığım bile olmuştur. Fakat günler geçip de bu konuda hâlâ bir düzeltmenin, uyarının gelmediğini görünce panik oldum.
Açıkçası çok üzüldüm.
Nasıl olur, bu hataları söyleyecek bir Allah'ın kulu yok mu?
Bu kadar vahim yanlışlıklara neden göz yumuyoruz?
Konuya gelecek olursak; yukarıda tram konusunda yeni, veya eskiden yazılıp yeniden gönderilen yazılarda ciddi kavramsal yanlışlıklar, yanlış tanımlamalar, yanlış formüller vardır.
En başında, tanımlardaki hataları düzeltmek isterim.
1-Tekrar belirtmeliyim ki, dpi=ppi dır. Dpi için söyleyeceğimiz her şey, aynı zamanda ppi için de geçerlidir. Bu, birbirine karıştılacak farklı kavramlar değildir.
2-PPI kavramı, "per point inch" değildir. Açılımın doğrusu, "Piksel per inch" dir. Point ile nokta kavramı anlatılmak istense de, point kavramının tipografideki punto ile karıştırılması muhtemeldir. Nokta kavramı, en uygun olarak "dot" kavramının karşılığı olarak düşünülmelidir. Yalnızca, aynı rakamsal değerlere denk gelse de, tanım olarak ekran çözünürlükleri ppi, printer çözünürlükleri olarak da dpi yaygın olarak kullanılmaktadır. Photoshop, çözünürlük olarak ppi tanımını, Corel photo paint ise dpi kavramını kullanmaktadır. Sonuç olarak aynı parametrelerden sözedilmektedir.
Aynı şekilde PPC kavramı da "per point centimeter" değil, "pixel per centimeter" i karşılar. Bu durumda, DPI veya PPI; bir inçlik uzunluk üzerine dizilmiş nokta sayısını, PPC ise bir santimlik uzunluk üzerine dizilmiş piksel sayısını anlatır. Yani sorun, ingiliz sistemi ile metrik sistemin bir farklı şekilde tanımlanmasıdır.
3- Tram sözcüğü Photoshop'ta "screen" olarak kullanılmaktadır. Çoğu batı kaynaklı eserlerde de bu şekilde tanımlanmaktadır. Ülkemizde metrik sistem kullanıldığı için tram birimi, bir santime dizilmiş nokta sayısı olarak tanımlanmaktadır. Photoshop, her iki sistemi, yani hem ppc (metrik sistem), hem de ppi (İngiliz sistemi, inch..) kullanmaktadır.
Genel olarak terminolojiyi böyle kurduktan sonra, gelelim şu formüle..
Arkadaşımız diyor ki;
120 lpi x 2.54 = 304.80 dpi
burada ne görüyoruz?
bir inch değerini (120 lpi), 2,54 (1 inch=2,54cm) ile çarparak yine inch cinsinden bir dpi buluyor.
İyi de, 1inch=2,54cm değil mi?
120 rakamı belli ki, tram değeri olarak yazılmış. Ama inch cinsinden. Peki bu inch ise neden 2.54 ile çarpıp, yine inch cinsinden sonuç elde edesin ki?
120 rakamının birimi lpc, yani bir cm'deki line sayısı olsaydı doğru mu olacaktı?. Peki, doğru olduğunu varsayalım, 120lpc yi 2,54 ile çarparsan sonuç 304,8dpc olacaktı.
Bu nasıl bir saçmalıktır? Bu nasıl bir eğreti bilgidir?
Arkadaşımız, 304.8 dpi bilgisini kulaktan dolma biryerlerden edinmiş. Zaten photoshop da bunu yuvarlatarak 305 dpi olarak söylüyor.
Ama nasıl söylüyor, bir bakalım.
Önce doğru formülü yazıyorum. Ayrıca bu formülü ben değil, Photoshop söylüyor:
Çözünürlük = tram büyüklüğü (lpc) X Q (kalite çarpanı)
Burada ne yapacağız? Belli bir tram değerini kullanarak, ve photoshop'taki kalite çarpanları ( yani good ve best isimleri verilen) kullanılarak olması gereken çözünürlüğü bulacağız.
Örnek:
60lık tram (yani 152,4 lpi)
Q = "best" olsun. Bunun da sayısal değeri "2" dir. (Diğeri de 1,5 tur. Yani "good")
Çözünürlük (dpi) =152,4 X 2 = 304,8 !
İsterseniz bunu bir de photoshop'a yaptırın.
İmage size'dan fotoğrafınızın olması gereken çözünürlüğü bulmak için, "auto"ya girdiğinizde "screen" değerini 60 lpc veya 152,4 lpi yazın, "best"i işaretleyin ok!
Sonuç, Photoshop yuvarlatarak 305 ppi diyor...
Saçma sapan formüllerle, kulaktan dolma bilgilerle bu işe gönül vermeye çalışan gençleri yanıltmayalım.
Düşünün ki, bu abuk formülle, bir genç arkadaşımız, 70lik tram ile çözünürlük tespit etmeye çalışacak.
O formüle göre
70 lik metrik tram =177,8 lpi olduğuna göre;
177,8 X 2,54 = 451,6 dpi olacak!
vay babam vay!
Bu şekilde bir dergi hazırlayıp baskıya gönderdiğini bir düşünsenize..
Oysa olması gereken şudur:
177,8 X 2 = 355,6 dpi(veya ppi)
Bunu Photoshop'ta hesaplatsanız, sonucu yuvarlatarak 356dpi olarak size verecektir.
İnsanlara yanlış fikirler verebiliriz.
Ama asla yanlış bilgiler vermeye hakkımız yoktur.
Öte yandan, arkadaşımız,
"............. 304.80 dpi çözünürlük profesyonel tarayıcının (dram scanner) dia veya opak görsel öğenin 120 Lpi çözünürlükle taranmasından kaynaklanmaktadır." demektedir.
Yıllarca film atölyesi işlettim, hem dram (drum), hem de "flatbed" scanner çalıştırdım. Ama 120lpi çözünürlükte tarama diye birşey duymadım. Duyan varsa beri gelsin, galiba bunadım!
Üstelik drum scannerler artık profesyonel değil, (o öyle diyo..) artık flatbed scanner'lerin 4.0 log dansite, 42 bitlik renk kalitesi, çok hızlı üretkenlikleri yanında artık oldukça "amatör" kalmış durumdalar. Zaten artık bunları üreten de yok. Ama birileri en az onbeş yıl önceki haberler ile idare ediyorlar. Aslında buna bir itirazım da yok. İdare etsinler, ama bunu elalem önünde yapmasınlar.
Lpi konusunu yine es geçtik. Ama söz, bu konuya mutlaka değineceğim.
Sıkılmadan bu yazıyı okuduğunuz için herkese teşekkürler..
Sağlıcakla kalın.
Tuncer ÖZKAN