Yazım ve Telaffuz hataları

[Aykut Gündüzgören]

Bazı meslekler vardır ki yanlış yazımı,yanlış telaffuzu kabul etmez.Bunların başında Spikerlik,Gazetecilik ve grafikerlik gelmektedir.
Grafikerlerin asli işi çizim yapmak,fakat günümüzde çizimin yanında metin hazırlamak gibi bir görevleride var. Yazılı ve görsel basına hazırladığı bir tanıtımın hem grafik tasarımını hemde yazılı metnini hazırlamak durumunda.Yaptığı en ufak yazılı hata çok büyük maddi ve manevi kayıplara neden olabilir.Bir ürünün doğru yazılışını yada okunuşunu bilmiyorsa,iş veren ve reklam verenler tarafından yadırganır ve iş kaybına uğrar.Bir metni hazırlarken bir çok araçtan yararlanmasını kendine görev edinmeli.
Bu araçlar;
İnternet
İmla Klavuzu
Ses Bilgisi (Fonetik)
Dil Bilgisi (Linguistik) kitapları olmalı.
Öncelikle yabancı olan kelimenin yazılışını,okunuşunu araştırmalı ondan sonra bir metin içerisinde kullanmalıdır.Yapılan en büyük hatalardan biri, her yabancı menşeli kelimeyi İngilizceye uyarlamak.
Aşağıda,en çok yapılan yazım ve okunuş hatalarından bir kaçına dikkat çekmek istiyorum.

Koyu yazılmış olanlar “DOĞRU” yazım şekilleridir.

Egzos
Egsoz
Eksoz
Egsozt
Egzost
Egzoz : İçten yanmalı motorlarda yanan gazın boşaltılmasına yarayan tertibata verilen addır. Motorda çevrim sonrasında oluşan atık gaz bu düzenekle dışarı atılır.


Sarmısak
Sarımsak: (Allium sativum), Alliaceae (zambakgiller) familyasına dahli, Allium cinsinden bir soğanlı bitki türüdür. 25-100 cm yüksekliğe kadar boy atar. Yapraklarında, saplarında ve toprak altındaki soğanında kokulu bir yağ bulunur. Sıklıkla "sarmısak" olarak da anılan sarımsağın en iyi kaliteye sahip olanı, germanyum ve selenyum bakımından zengin topraklarda yetişir.

Sanırsam
Sanırım : “Emin değilim ama büyük ihtimalle”anlamına gelen bir söz.


Yunanlılar
Yunanlar:Yunanlar'ın M.Ö. 20. yüzyılda kitleler hâlinde Balkan Yarımadası'nın güneyine göç ettiklerine inanılır. Yunanlar zaman ile Ön Asya'da ve Güney Karadeniz'de büyük koloniler kurmuşlar ve gerek Anadolu'da gerek Yunanistan'da uzun yıllar hüküm sürmüşerdir.


Kat Otoparkı
Çok katlı Otopark: Katlarında araç park yerlerinin bulunduğu bina.

Menü
Mönü : İnsanların okuyarak kendilerine uygun yemeği kağıt üzerinde seçmelerine vasıta olan,önceden yazılmış yemek listesi

Kollektor
Korrektör: Kopya işlemi tamamlanmış plaka üzerinde, istenmeyen yerlerin çıkarılmasını sağlayan kimyasal solüsyon."

Porshe
Porsche: Dr. Ing. h.c. F. Porsche AG, kısaca Porsche AG veya sadece Porsche (okunuşu;Porşe, Porsche yetkilileri "Porş" denilmesinden büyük rahatsızlık duymaktadırlar.), 1947 yılında; Ferdinand Porsche'nın oğlu Ferry Porsche tarafından Stuttgart'da kurulmuş olan spor araba firmasıdır.


Tifdruk :Oyulmuş bakır kalıplarla yapılan, renkli fotoğraf baskılarına elverişli bir baskı tekniği.Almanca kökenli
Tiefdruck:

Restorant
Restoran:
Restaurant : Restoran diye okunur. yemek yemeye gidilen lüks mekanlara verilen isimdir.


Selafon
Selefon: basılan ürünleri su, ışık ve diğer dış etkenlerden korumak ve estetik ürünleri ortaya çıkartmak için kullanlıan bir laminasyon yöntemidir. Kısaca ürünlerin üzerine uygulanan çok ince plastik tabakadır. Mat yada parlak olarak uygulanabilir.

Lamba:
Radyo ve televizyonlarda konuşmacıların en sık yaptıkları hatalardan biri de, ince ve uzun ünlülerin telaffuzundaki hatalardır. Bu, günlük yaşamda da birçok kişinin düştüğü bir hatadır. İnce ve uzun telaffuz edilmesi gereken ünlüleri, ince ama kısa telaffuz edilmesi gereken ünlüleri, kalın ve kısa telaffuz edilmesi gereken ünlüleri karıştıran birçok kişi vardır.

Lazım
Bu tür hatalardan sıklıkla karşılaşılan bazıları, altı çizilli harfin nasıl seslendirilmesi gerektiğine dair kısa bir bilgiyle verilmiştir.

Örnekler:
kı,ku,ka:
inkılap: kalın k + kısa ve kalın ı + ince ve kısa a (YANLIŞ: Atatürk inkilapları)


akıbet: kalın ve uzun a + kalın k + kısa ı (YANLIŞ: âkibet, akıbet, akîbet)


sukut-ı hayal: kalın k + kalın ve uzun u (YANLIŞ: sükût-ı hayal = hayal sessizliği)
(hayal kırıklığı)


Zülfikar: ince k + kalın ve kısa a (YANLIŞ: Zülfikâr)


İkamet: kalın k + kalın ve uzun a (YANLIŞ: ikâmet)


İkametgâh: ince g + ince ve kısa a (YANLIŞ: ikâmetgah ilmühaberi)


İskambil: kalnı k + kısa ve kalın a (YANLIŞ: iskâmbil)


rakım: Kalın ve uzun a


a:
laik:ince ve kısa a + kısa i + ince k (YANLIŞ: laayik/ laayık/laaik)


akraba: Kalın ve kısa a (YANLIŞ: akrâba)


saha: Kalın ve kısa a (YANLIŞ: sâha)
kâ:
dükkân: ince k + ince ve kısa a (YANLIŞ: dükkan)


hikâye: ince k + ince ve uzun a (YANLIŞ: hikaye)


eşkâl: ince k + ince ve uzun a (YANLIŞ: hırsızın eşgali/eşkali)


erkân: ince k + ince ve uzun a (YANLIŞ: devlet erkanı)


vekâlet: ince k + ince ve uzun a (YANLIŞ: vekalet)


Hakkâri: ince k + ince ve uzun a (YANLIŞ: Hakkari, Hakkaari)


Kâhta: ince k + ince ve kısa a (YANLIŞ: Kahta)

helak: ince ve uzun a + ince k

l:
lûtf: ince ve kısa u (YANLIŞ: lutf)


lamba: ince ve kısa a


reklam: ince ve kısa a


imalat: uzun i + kalın ve uzun a + ince ve kısa a


mülayim: uzun ve ince a


vilayet: ince ve uzun a


helal: ince ve uzun a


alaka: ince ve uzun a + kalın k


naylon: ince ve kısa o


rol: ince ve kısa o


sol(nota): ince ve kısa o


sol(taraf): kalın ve kısa o

Azerbeycan
Azerbaycan: resmi adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti (Azerice: Azərbaycan Respublikası), Avrupa ve Asya kıtaları arasında, Güney Kafkasya'da ülkedir. Azerbaycan kuzeyde Rusya, kuzey batıda Gürcistan, güney batıda Ermenistan, güneyde İran ve güney batıda Nahçıvan'a komşu olarak Türkiye ile komşudur. Ülkenin doğu sınırını Hazar Denizi çizmektedir.


Argandizör
Ağrandizör
Agrandizör :Negatiffotoğraf filmelerinin istenen büyütmede ışığa duyarlı kağıda aktarmakta kullanılan, ışık kaynağı ve mercek sistemi bulunan ve genellikle bu büyütme işlmenin çalışabilmesi için dikeyeksende ayarlamaya uygun cihaz

Retüş
Rotüş:bir şey üzerindeki kusurları düzeltmek amacı ile yapılan iyileştirme işlemidir.Fotoğrafçılıkta ise, bir fotoğraf üzerinde bulunan çizik, toz ve benzeri kusurları kapatmak için yapılan işleme denir.Günümüzde rötuş elektronik ortamda bilgisayarlar aracılığıyla gerçeklestirilmektedir.

Manupulasyon
Manipülasyon Birkaç fotoğrafı birleştirerek işlenmesine veya deforme edilerek efektler uygulanmasına denir.

Evraklar
Evrak

Aydinger
Aydınger:parlak yüzeyli, yarı saydam, her çeşit yağdan arı, açık grimat renkte olan kağıt çeşididir.%100 beyazlatılmış kimyasal selülozdan imal edilir. Kalınlığı, kullanıldığı işe ve amaca göre değişebilir. Üzerinde kurşun kalem ya da çini mürekkebi kullanılabilir.Mimarlıkta çizim için, resim çoğaltma maksadı ile ve yeni fen lisesi müfredatına göre coğrafya proje çalışmalarında izohips haritalarının kopyalanmasında kullanılır.

Cros
Cross: çapraz çizgiler çizmek

Pitikare
Pütükare

Kurtarmacılık
Kurtarıcılık

Şöför
Şoför

Hoporlör
Hoparlör

Nalet
Lanet

Nike (İngilizce) yazılır Nayki okunur

Dove (İngilizce) yazılır Daf okunur (Reklamlarda dendiği gibi “Dov” değil.

Porsche (Almanca) yazılır Porşe okunur. Porsche yetkilileri "Porş" denilmesinden büyük rahatsızlık duymaktadırlar.

Wolksvagen
Volkswagen:(Almanca)
Almanya'da, 1938yılında tek model halk tipi otomobil üretimi için Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi tarafından German Auto Association'a (Alman Otomotiv Birliğine) kurdurulan otomobil firması. Şirketin adı, Almanca'da "halkın arabası" anlamınagelmektedir.

Lamborgini
Lamborghini: (İtalyanca) “Lamborgini” olarak okunur
Automobili Lamborghini S.p.A. (kısaca Lamborghini) 1963 yılındaki kuruluşundan beri az sayıda spor ve arazi otomobili üreten otomotiv firması. Fabrikaları Modena ve Bolonya şehirleri arasında küçük bir İtalya kasabasında; Sant'Agata'dadır.


Lewis (İngilizce) yazılır Luyis okunur

Thomson (Fransızca) yazılır Tomson okunur

Michelin (Fransızca)yazılır Mişlin okunur



Saygılarımla

 

[Sait SANCAK]

Hepimizin işine yarayacak bilgiler elinize sağlık...

 

[Emine Şahin]

teşekür ederiz.
herkesin PCsinde mutlaka bir sözlük ve imla klavuzu olmalı.
zaman zaman iyi bildiğimiz bir konuda bile hata yapabiliyoruz.

 

[Aykut Gündüzgören]

Yukarıda yazdığım konuya ilaveten.

Yapılan en büyük hatalardan bir taneside isimler hakkında.Sanki dünyada bir tek İngilizce varmış gibi herkes isimleri İngilizceye göre telaffuz ediyor.Önce kişinin menşe'ine bakılacak ondan sonra telaffuz edilecek.
Aşağıda yazdığım örneği bir inceleyin.

Michael (İngilizce) yazılır Maykıl olarak okunur.
Örnek;
Michael Jackson (Michael Joseph Jackson) Amerikalı Müzisyen


Michael (Almanca) Mihael (buradaki 'h' harfi gırtlaktan çıkacak (Ahmet gibi)
diyalekt olarakta Mişael
Örnek;
Michael Schumacher - Alman F1 yarışçısı


David (ingilizce) Deyvid olarak okunur. (David J. R. Beckham) İngiliz futbolcu

David - Dawid (İbranice) David olarak okunur.(İsrailoğullarının kurduğu Yehuda Krallığı'nın ikinci kralı (yaklaşık MÖ 1000 - MÖ 962) ve Kudüs kentinin kurucusu. Tevrat ve Kuran'da nebi (peygamber) olarak zikredilir)

bizdeki karşılığa gelen isim ise Davut

Zsa Zsa (Macarca) Ja Ja olarak okunur. (Zsa Zsa Gabor) Amerikalı Aktrist (Hayatını bir araştırın!!!)

 

[Buse Türüdü]

Bilgilendirme için teşekkürler..

Zaman zaman bzilerde hata yapıyoruz, mesela okulda çizim derslerinde kullandığımız "Aydınger kağıdını" şahsen ben Aydıngel kağıdı olarak biliyordum

Sayenizde bunuda öğrenmiş oldum..

tekrar teşekkürler

 

[Aykut Korcan]

Hiç unutmam, bir tabelacı kalorifer ve tesisat işi ile uğraşan bir esnafın camına "KAT KALALÜFERİ" yazmış. Çocuk asker arkadaşımdı da uyardım düzelttirdi. :S

 

[Süreyya TÜRKER]

Bu bölümleri sık sık güncellemeyi ve masaüstü nde hazır tutmatı düşünelim

süreyya türker

 

[Hakan D]

Ayrıca şu hususlara da dikkat etmeliyiz.


"De-Da" Kullanımı.
Türkçemizde De-Da 2 şekilde görev alır. Biri bulunma eki olan Da diğeri bağlaç olan Da dır.

Bulunma eki olan "De-Da" kullanımı:
Örn:Bugün okulda bir arkadaşımla tartıştım.

Gördüğümüz gibi bulunma eki olan "Da" kendisinden önceki isme bitişik yazılmıştır.
Cümleye herhangi biryerde bulunma anlamı katmıştır.

Bağlaç olan "De-Da" kullanımı:
Örn:Onlar da gelecekler.

Gördüğümüz gibi bağlaç olan "Da" cümlede kendisinden önceki yargıdan ayrı yazılmıştır.
Cümlede özne ve yüklem arasında köprü vazifesi görmüştür.
--------------
Mi-Mı kullanımı.

Cümlemizde "Mi-Mı" bir soru ekidir ve herzaman kendisinden önceki yargıdan ayrı yazılır, kendisinden sonra ek gelirse onunla bitişik yazılır.

Örn:Gece onlarda mı gelecek?
Gördüğümüz gibi Mi soru edatı ayrı yazılmıştır.

Örn2: İnsanı aşağılamak kolay mıdır?
Gördüğümüz gibi Mi soru edatı kendisinden sonra gelen ek'e bitişik yazılmıştır.

Not: Mi soru edatı kendisinden önceki yargıdan ayrı yazılır fakat kendisinden sonra ek alırsa bitişik yazılır.Yalnız kendisinden sonra herhangi bir bağlaç gelirse onlardan da ayrı yazılmaktadır.

Örn3:Bu çalışma mı ki eklemişsin buraya?
Şekilde "Mi" soru edatından sonra yine başka bir bağlaç olan "Ki" bağlacı geldiği için ondan ayrı yazılmıştır.Zira "ki" bir bağlaçtır ve ayrı yazılmaktadır.

----------

"Ki" kullanımı.

Türkçe'mizde "ki" 3 ayrı görevde kullanılmaktadır.

1:Bağlaç olan "Ki"
2:Sahiplik eki "Ki"
3:Sıfat yapan "Ki"

1:Bağlaç olan "ki" cümlede ayrı yazılır demiştik.
Örn:O kadar deli ki söz tutmuyor.

2:Sahiplik eki "ki" ise cümlede ismin yerini alır ve bitişik yazılır.
Örn:Benim kitabım senin kitabından eski.
Benimki senin kitabından eski.
Gördüğümüz gibi "ki" ekimiz cümlemizde "kitabım" ın yerini almıştır.

3:Sıfat yapan "ki" sıfat tamlamalarında kullanılır.
Örn:Karşıdaki ağaç.
Cümlemizde gördüğümüz gibi "ki" eki işaret sıfatı görevinde kullanılmıştır.

------------

"İle" kullanımı: "İle" cümlede yine 2 farklı görevde kullanılır.
Bunlar:
a) Bağlaç
b)Edat

a)Bağlaç olan "ile":Bağlaç olan "ile" cümlede diğer bağlaçlardan farksız olarak yine bir köprü vazifesi görmektedir ve ayrı yazılır.
Örn:Kardeşim ile arkadaşı dün bize geldiler.

b)Edat olan "ile": Edat olan "İle" cümlede bitişik kullanılır ve bitiştiği yargıya göre değişiklik gösterir.
Örn: Duvarları roluile boyadım.
Ya da: Duvarları ruloyla boyadım.

-----------
":" kullanımı.
Üst üste iki nokta bir yargıya girileceği zaman kullanılır.
Örn:Adam buna karşılık dedi ki: ...
Örn2:Size şunları yazmak istiyorum:
Örn3: Cennet 7 kat üzerine kuruldur, bunlar:

Örnekleri incelediğimizde ":" nın nerelerde kullanıldığını görebiliriz.
--------------
"..." kullanımı.
Türkçe'mizde yer yer çok kullanılsa da( Bu bir dil yanlışıdır.) 2 nokta yoktur fakat 3 nokta vardır.
3 noktamız ise genelde cümle sonunda yargının devamının mantık ile tamamlabileceği yerlerde kullanılır.
Örn:Üzüm üzüme baka baka...
Örn2:Bugün sana yarın...
Gördüğümüz gibi cümlelerdeki yargıların devamı mantıkla tamamlanabilir durumdadır.

Ayrıca üç noktamız dilimizde ima niteliğinde de kullanılabilmektedir.
Örn:Sen de mi...

------------------
Belgisiz Zamirler ve Belgisiz Sıfatlar'ın kullanımı:
Belgisiz zamirler dilimizde çok sık kullanılmaktadır ve bitişik yazılmaktadırlar.
Örn:
Bir çok değil Birçok.
Her kes değil Herkes.
Bir kaçı değil Birkaçı.

Belgisiz Zamirler'i Belgisiz Sıfatlar'la karıştırmamak gerekir.
Belgisiz zamirleri cümlede kullanalım ve nasıl zamir olduklarına bir göz atalım.

Örn:
Birkaçı bu tarafa geldi.
Herkes kendi bildiğini okuyor.
Birçoğu bunu kabullendi.
Gördüğümüz gibi tamamen ismin yerini almışlar ve birbirlerine bitişik yazılmışlar.

Belgisiz sıfatlar ise amaç ve yapı kapsamında belgisiz zamirlerden çok farklıdır.
Örn:Birçok-Hiçbir
Cümlede kullanalım ve nasıl sıfatlaştıklarına göz atalım.
Birçok nesil geldi geçti.
Hiçbir kadın hayır demedi bana.
Gördüğümüz gibi belgisiz sıfatlar direkt ismi bir belirsizlik ile nitelemişler.

Ben forumda yapılan genel dil hatalarını dikkate alarak bu konulara değindim.
Bir de yapılan birkaç hataya değinmek istiyorum.

Bilader değil Birader.
Kontür değil Kontör.
Beyendim-Bildiyim-Eyildim değil fakat Beğendim Bildiğim Eğildiğim.
Ayrıca "Eylenmek" ve "Eğlenmek" farklı kavramlardır.
Eylenmek:Beklemek, oyalanmak.
Eğlenmek:Yapılan eylemden haz almak,mutluluk duymak.
Yanlız değil Yalnız.

Lütfen dilimize sahip çıkalım, dilimize yapılan sömürgelere alet olmayalım.
Ben hiçbir zaman Avrupalı'ların ya da ABDli'lerin günlük hayatta veyahut chat programlarında Türkçe cümleler kullandıklarına rastlamadım şahsen.
Unutmamak gerekir ki Türk Dili ,milletimiz için kutsal bir hazinedir.
Dağdeviren.

 

[Aykut Gündüzgören]

Yanlış kullanımları hatırlatmalısınız ki herkes yanlışını görsün.Yarası olan gocunsun.

 

[Emine Şahin]

konuyu açan ve değerli katkılardan buluna tüm arkadaşalara teşekkür ederim.
okulda öğretmenimden öğrendiğin en kestirme yolu bilmeyen arkadaşlarla paylaşmak istedim.
şayet, cümle içerisinde "de" ya da "da" nasıl yazılacaktı gibi karmaşaya düşerseniz formül şu;
kurmuş olduğunuz cümle içerisinden "de" ya da "da" yı çıkararak okuyunuz. şayet anlamda bozulma olmaz ise bu bağlaç anlamda bozulma olursa hal ekidir.
saygılar...